Podatek od kawy w Niemczech i ograniczenia w przewozie – czyli dlaczego warto wypić kawę przed wyjazdem.
Jest taki moment, w którym człowiek orientuje się, że Europa nie zawsze działa jak jedna wspólna rodzina. Wystarczy wsiąść w auto albo załadować towarem naczepę i na przykład przewieźć kawę przez Niemcy. Bo w Niemczech kawa, ta zwyczajna, codzienna i zupełnie niewinna ma swój własny podatek!
Nie jest to ciekawostka historyczna dla księgowych, tylko realny problem logistyczny i celny. Niemcy traktują kawę podobnie jak część wyrobów akcyzowych, czyli jak towar, który państwo chce mieć pod kontrolą. Należą tym samym do nielicznych państw UE, które pobierają odrębny podatek akcyzowy od kawy (Kaffeesteuer). To ważne praktycznie nie tylko dla palarni i importerów, ale też dla firm transportowych oraz osób, które przewożą większe ilości kawy przez Niemcy w tym również w ruchu tranzytowym, bo kawa może podlegać obowiązkom zgłoszeniowym, a brak formalności potrafi skończyć się zatrzymaniem towaru i postępowaniem, a także dalszymi konsekwencjami.
Kaffeesteuer to krajowy podatek konsumpcyjny (Verbrauchsteuer), wyłączony z unijnej harmonizacji, dlatego zasady niemieckie mogą zaskakiwać w transporcie wewnątrz Unii Europejskiej.
Podatek pobiera niemiecka administracja celna (Zoll), a wpływy trafiają do budżetu federalnego. Podatek obejmuje na całym niemieckim obszarze podatkowym zarówno samą kawę rozumianą jako kawa palona i rozpuszczalna, w tym również bezkofeinowa, a także wyroby zawierające kawę (kaffeehaltige Waren).
W praktyce istotne są również definicje wyrobów kawowych. Niemieckie interpretacje do ustawy podatkowej wskazują, że wyroby zawierające kawę to produkty, które w 1 kg zawierają od 10 do 900 g kawy. Definicja ta obejmować będzie zatem również niektóre słodycze kawowe! Sama stawka podatku może wydawać niska – bo wynosi ona dla dwóch podstawowych kategorii odpowiednio 2,19 EUR/kg dla kawy palonej i 4,78 EUR/kg w przypadku kawy rozpuszczalnej. Natomiast w przypadku przewozu towarów w ramach transportu samochodowego stawka robi się już bez najmniejszego problemu pięciocyfrową.
Istnieją dwa scenariusze przewidziane w ustawie. Pierwszym z nich jest przewóz przez osoby fizyczne na potrzeby własne. Jeśli wjeżdżasz do Niemiec z innego kraju UE, stosuje się tzw. Richtmengen (ilości orientacyjne, do których co do zasady uznaje się cel prywatny). Dla kawy jest to każdorazowo dziesięć kilogramów (10 kg) w przypadku zarówno kawy, jak i wyrobów zawierających kawę. Przekroczenie tych ilości nie oznacza automatycznie popełnienia wykroczenia, ale powoduje domniemanie celu handlowego, a wtedy możesz być zobowiązany wykazać, że to nadal prywatne użycie.W przeciwnym razie pojawia się obowiązek rozliczenia podatku i wpłaty zabezpieczenia towaru.W przypadku drugiego ze scenariuszy, czyli przewozu handlowego i tranzytu przez Niemcy większych ilości zgłoszenie podatkowe może być obowiązkowe.
Jeżeli kawa, lub wyroby ją zwierające są przewożone przez terytorium podatkowe Niemiec jako towar, w ramach ta zwanego wolnego obrotu z terytorium innego państwa UE w tranzycie do kolejnego państwa, przewoźnik ma obowiązek zgłosić tranzyt z wyprzedzeniem do Hauptzollamt Stuttgart, używając formularza o numerze ewidencyjnym 1843 (Anzeige über die Durchfuhr von Kaffee und kaffeehaltigen Waren). Co ważne obowiązek ten dotyczy także przewozu między państwami UE. W praktyce niemiecki urząd celny potrafi to dość skutecznie egzekwować. W doniesieniach z listopada 2025 roku opisano zatrzymanie ciężarówki z kawą jadącej z Włoch do Szwecji, gdzie problemem było właśnie niedopełnienie obowiązku zgłoszenia tranzytu. W przypadku wywozu kawy z Niemiec, z zastrzeżeniem spełnienia dodatkowych przesłanek, uzyskać można tzw. Steuerentlastung – czyli prawo do zwrotu podatku lub jego umorzenia.
Warto zaznaczyć tutaj, że nie jest to dokonywane automatycznie jako domyślne zwolnienie, a odbywa się w ramach sformalizowanej procedury i znowu na podstawie zgłoszenia.
Więcej o zagadnieniu: https://www.zoll.de/DE/Fachthemen/Steuern/Verbrauchsteuern/Alkohol-Tabakwaren-Kaffee/Steuerhoehe-Besonderheiten-kleine-Erzeuger/Kaffee/kaffee_node.html
Opracował: Darius Alexander Kardas MDRK Trusted Adviser Group Sp. z o.o.
